ur. 23 kwietnia 1906 w Dorpacie w Estonii, zm. 6 października 1962 w Warszawie
– polski malarz, rysownik i grafik, tworzący kompozycje o tematyce politycznej i społecznej.
Jako dziecko widział przerażające sceny podczas rewolucji lutowej,
ofensywy niemieckiej i walk o wyzwolenie Estonii. Przeżycia te w
dramatyczny sposób wpłynęły na jego wyobraźnię, sprawiając, że do końca
życia uprawiał sztukę zaangażowaną, o silnym wydźwięku moralistycznym.
Początkowo studiował w Szkole Przemysłu Artystycznego w latach 1922–1923
w Bydgoszczy, oraz 1924–1926 w Krakowie, a następnie w latach 1926–1931
w ASP w Warszawie, pod kierownictwem cenionego malarza Tadeusza
Pruszkowskiego. Należał do "Loży Wolnomalarskiej" i po wojnie do grupy
"Powiśle".
Jako grafik debiutował na łamach „Szpilek” w 1936 r., ponadto
współpracował jako rysownik z „Dziennikiem Ludowym”, „Nowym Życiem”,
„Sygnałami”, „Tygodnikiem Robotnika”, a po wojnie z „Polityką” i
„Trybuną Ludu”.
Był artystą pracującym cyklami. Jego najwcześniejszy cykl rysunków nosi
tytuł "Wojna" (z lat 1931-32), a następny "Miasto" (z lat 1931-35).
Przyjaźnił się ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem, z którym odbył
podróż na Śląsk. Efektem podróży był cykl trzydziestu prac pt. Śląsk. W
maju 1938 roku wystawa tego cyklu w Instytucie Propagandy Sztuki została
zamknięta z powodu jego potencjalnej szkodliwości społecznej.
Po wybuchu II wojny światowej zmuszony był do wyjazdu z żoną do Lwowa, w
obawie przed represjami nazistów za karykatury Adolfa Hitlera, które
rysował do prasy. W 1942 roku został zesłany do Orska na Uralu, skąd do
Polski udało mu się wrócić dopiero w 1946 r.
Po powrocie do Warszawy namalował swój najsłynniejszy cykl "Kamienie
krzyczą" (1946-56). Była to przerażająca wizja ruin stolicy. Reprodukcje
prac z tego cyklu zostały wydane w albumie Kamienie krzyczą ze wstępem
Marii Dąbrowskiej, wydanym w 1959 r.
W okresie powojennym rzadko wystawiał swoje dzieła, ponieważ jego sztuka nie przystawała do ówczesnej rzeczywistości.
Twórczość Linkego bywa trafnie określana jako realizm metaforyczny.
Istotą jego sztuki jest wizualizacja czyli obrazowanie metafor
literackich. Kompozycja jego obrazów, a także sposób konstruowania
cyklów ma wybitnie narracyjny charakter.
Większość jego prac to prace na papierze. Artysta chętnie łączył
akwarelę, gwasz, kredki, ołówek i tusz, często drapał i wycierał
powierzchnię papieru, stosował collage.
Do najbardziej znanych dzieł artysty należy obrazy „Czerwony autobus”
będący jednym z ostatnich dzieł Linkego, nawiązujący w swojej wymowie do
dramatu Stanisława Wyspiańskiego Wesele. Podobnie jak bohaterowie
Wesela tak i postaci z obrazu Linkego, są niewolnikami stojącymi na
przeszkodzie do własnego wyzwolenia. Obrazowi poświęcił swoją piosenkę
Czerwony autobus [1] w 1981 r. poeta Jacek Kaczmarski (inspirowany
obrazem Linkego jest także inny wiersz Kaczmarskiego, Kanapka z
człowiekiem [2]). Innym znanym obrazem Linkego jest „Modlitwa
zamordowanych” z 1942 r.
W 1991 r. ukazał się film dokumentalny Bronisława Linkego opisywanie świata w reżyserii Grzegorza Dubowskiego.
* http://artyzm.com/artysta.php?id=559
* http://www.muzeumkarykatury.pl/artysci/artysci_xx_windows/linke.html
* http://www.poema.art.pl/site/itm_3167.html
* http://www.zwoje-scrolls.com/shoah/g44j.jpg
* http://www.pawka.pl/index.php?strona=remanenty&galeria=10
http://pl.wikipedia.org/wiki/Bronis%C5%82aw_Wojciech_Linke
http://mechanofaktura.blogspot.com/2008/12/cykl-lsk-bronisawa-linkego.html
|
|
